JET, JOB & JÜRGEN, deel 2, De Zonnehof, Amersfoort

INTRIGERENDE VERVLECHTING VAN CULTUREN EN TRADITIES.

De theatrale documentaire Jet, Job & Jürgen van het Nijmeegse theateratelier Het Wilde Oog ging dinsdag 6 mei in première. Drie Spakenburgse vrouwen behoren tot de deelnemers. Een recensie van de hand van kunstkenner Cor Nagel.

Stilte; de Spakenburgse vrouwen vouwen hun rokken, tijdens de zondagse kerkdiensten gedragen, in alle rust: een bijna meditatief ritueel.
De joodse jongeman rangschikt de benodigdheden voor de sabbatviering en zegt enkele joodse gebeden.
De meisjes en jongen van het klassieke ballet kijken toe. Dan verschijnt als een icoon van de Duitse Schlagercultuur boven aan de trap, een jongeman van Duitse afkomst: de traditieloze zoeker naar zijn roots.
Hij gaat vooral non-verbaal de dialoog aan met de aanwezige vertegenwoordigers van de gevestigde tradities en culturen. Geleidelijk aan ontvouwen zich de tradities en zoekt de jonge Duitser al bevragend contact met de aanwezigen.

De beeldend kunstenares creëert intussen op de trap haar eigen verbeeldingswereld en confronteert de bezoekers, middels een existentieel-filosofische tekst, met een wel heel alledaags gebruiksvoorwerp.

In een wisselend humoristische en deels aangrijpende monoloog zijn we getuigen van de zoektocht van de Duitse jongen naar zijn vader. Intussen neemt de dramatische spanning toe. Met een verwijzing naar de scène bij de graftombe uit het ballet van Romeo en Julia stellen de dansers zich op en sluieren zich met een tot de enkels reikende zwarte sluier.

Het beeld van een rouwend koor uit een Griekse tragedie doemt op; een associatie die gelijk weer overvloeit in een vervreemdende enigszins surrealistische abstrahering van de ‘ongermus’ (Spakenburger ondermuts).
Op enig moment in de voorstelling hebben we ook de Spakenburgse vrouwen al met hun omgeslagen rouwdoeken omhoog zien blikken naar het door de strakke Rietveldramen vallende avondlicht en hebben we de jonge Duitser als een eigentijdse Piëta in hun schoot zien liggen: ‘Die geleden heeft rust bij de moeder’.
Plotseling klinkt joodse muziek: de dansers ontsluieren zich en met z’n allen dansen ze een op Spakenburgse tradities geinspireerde feestelijke choreografie van bevrijding en ontmoeting van culturen: Grote Verzoendag?

Bijzonder is het dat deze voorstelling wordt neergezet door een combinatie van niet-professionele en professionele medewerkers in een museale ambiance, zonder geraffineerde licht- en geluidstechnieken, tussen de stukken van een architectuurexpositie. Hierdoor krijgt de voorstelling een zuiver en ‘eerlijk’ karakter.

De handelingen lijken soms heel ‘casual’ maar ondertussen ....

Daarbij versterkt de bescheiden hoeveelheid tekst –een paar korte dialogen en een drietal langere monologen– in hoge mate de zeggingskracht van de theatrale handelingen en van het dramaturgische concept.

Veel gewicht krijgt de voorstelling overigens ook door de schijnbaar argeloze, maar toch heel bepalende scenografie. Maar die is bij het theateratelier Het Wilde Oog altijd wel in goede handen. De voorstelling doet wel een stevig beroep op het associatieve- en verbeeldingsvermogen van de toeschouwers. Er wordt nogal wat aangereikt aan beelden van verschillende tradities en gebruiken, maar het uiteindelijke doel van de makers, de ontmoeting, ‘aanraking’ en ‘omarming’ van elkaars culturen komt zeker voldoende toegankelijk over op de toeschouwer.

Kortom, een fascinerend document met een, ondanks de zeer aanwezige indringend dramatische aspecten, feestelijke en bevrijdende apotheose."