Getroost Landschap

‘Waar kan men troost vinden. Niet meer bij de medemens, dat schijn je zelf verknoeid te hebben. Waar dan. Als het niet bij de medemens is, dan wel bij dat wat ie voortgebracht heeft: de kunst. Soms kan men troost vinden in de natuur. De natuur lijkt vredig, maar is het niet: Daarom is de natuur erg mooi. Maar is troost werkelijk nodig? Kan het niet zonder?’

Fragment uit: Kunst, Armando, ‘De straat en het struikgewas’, De Bezige Bij, 1998.

Waar kan de mens troost vinden, maar waar vindt het landschap troost?
Vraagt iemand zich af hoe het landschap het vond om getuige te zijn van alle gruwelen die zich in haar afspeelde. Vraagt iemand zich af hoe het is om schuldig genoemd te worden alleen omdat je getuige was?

U allen hebt zich dat afgevraagd. Is troost nodig en mogelijk voor een schuldig landschap.

Jullie Inge en Hans van Theateratelier Het Wilde Oog gingen op zoek naar manieren van troost en vonden er vier. Tjitske Jansen bood mentale troost: ze schreef een gedicht voor Armando. Een Duitser bood fysieke troost, hij voerde een bewegingsritueel uit in het landschap, een ritueel dat zich bezighield met heden en verleden van die beladen plek, die schuldige plek. Mensen boden visuele troost, op een eerst witte loper, door Spakenburgse vrouwen vakkundig van zijn witte onschuld ontdaan werden troostattributen geplaatst. En tot slot U: Amersfoorters boden taalkundige troost. Ieder voor zich bedacht met behulp van Het Wilde Oog hoe U troost zou willen bieden aan het landschap van Armando, hoe U het Armando-bos opnieuw tot leven wilde wekken.

Het zijn vaak ontroerende voorstellen die alle te maken hebben met uw eigen leven, uw eigen biografie. Samen met elementen van het schuldig landschap werd uw biografie verenigd tot een nieuw vitaal geheel, een geheel vol levenskracht.

Dit alles, op film en op papier gezet, is door Couzijn van Leeuwen opgenomen in de installatie die U hier ziet: Getroost Landschap, een landschap van kartonnen dozen. Couzijn van Leeuwens handelsmerk, visueel sterk ogende beelden van karton die niets wegen.

Het kartonnen landschap bevat de bouwstenen van uw project, alles is erin opgenomen. In het landschap zijn de zwart/witte beelden van Armando's oorlogsgeweld te zien naast de frisse groene en vitale beelden van het bos. Ze zijn verenigd, gaan in elkaar over, ze horen bij elkaar.

Dit kartonnen landschap staat als een huis, als een vesting, als een monument, een Denkmal en toch fragiel, teer en teder. Troost voor het landschap.Getroost Landschap. Het wordt getroost in de kunst. Met de inbreng van u allen vinden we uiteindelijk troost bij dat wat de mens heeft voortgebracht: de kunst.

29 juni 2005, Yvonne Ploum, curator/conservator Armandomuseum Amersfoort.